طلا سیاه می شود!!!

زغال سنگ طی یک سال اخیر روند رو به رشد چشم‌گیری داشته است، جالب توجه است که قیمت زغال سنگ متالورژی در حال حاضر بیش از دو برابر قیمتی است که کارشناسان در ابتدای سال پیش‌بینی کرده بودند. سؤالی که ذهن بسیاری از سرمایه‌گذاران را مشغول کرده، احتمال پایا بودن قیمت‌ زغال سنگ در این روند صعودی است که این یادداشت به پاسخ آن پرداخته است.

زغال سنگ در دو دسته حرارتی و کک شو قابل تعریف است. 97 درصد از معادن زغال سنگ ایران حرارتی و تنها 3 درصد آن کک شو است و تمرکز بیشتر در بخش 3 درصدی است؛ به عبارتی بیشترین زغال سنگ تولید شده در کشورمان از نوع کک شو است. زغال سنگ کک شو در تولید فولاد به روش کوره بلند استفاده می‌شود و برای تولید هر تن آهن خام به روش کوره بلند به حداقل 1.5 تن سنگ آهن و 450 کیلوگرم کک متالورژیکی نیاز است. کیفیت زغال سنگ تولیدی کشورمان پایین است و این موضوع مانع جلب توجه واردکنندگان خارجی می‌شود؛ از طرفی میزان زغال سنگ تولیدی کشورمان در حدی است که برای مصرف‌کنندگان داخلی کافی نیست و ایران در حال حاضر وارد کننده زغال سنگ است. گفتنی است تنها تولیدکننده فولاد به روش کک شو در ایران، ذوب آهن اصفهان است. ایران سهم چندانی از ذخایر زغال سنگ دنیا ندارد و سهم تولیدی زیر یک درصد از بازار جهانی را دارد. آخرین آمار منتشر شده از ایمیدرو نشان از رشد تولید و ارسال کنسانتره زغال سنگ به میزان 10 درصد دارند.

زغال سنگ طی یک سال اخیر روند رو به رشد چشم‌گیری داشته است، جالب توجه است که قیمت زغال سنگ متالورژی در حال حاضر بیش از دو برابر قیمتی است که کارشناسان در ابتدای سال پیش‌بینی کرده بودند. سؤالی که ذهن بسیاری از سرمایه‌گذاران را مشغول کرده، احتمال پایا بودن قیمت‌ زغال سنگ در این روند صعودی است که این یادداشت به پاسخ آن پرداخته است.

در حالی که طی چند سال گذشته شاهد سقوط قیمت زغال سنگ بودیم، سال جاری را با رشد چشمگیر قیمت این کالا طی می‌کنیم. عمده دلایل این رشد، محدودیت‌های تولید زغال سنگ در چین و تغییر سیاست این کشور در امر واردات، تقاضای بالای هند و کاهش تولیدات این کشور و سیاست‌های فدرال رزرو آمریکا در تغییرات نرخ بهره و پیرو آن رشد کامودیتی‌ها است. گفتنی است باران‌های سیل آسا در شمال چین و استرالیا – جایی که معادن کلیدی زغال سنگ کک شو در آن واقع شده – مزید بر علت شده و آسیب بیشتری به تولیدات و حمل و نقل این کالا وارد ساخته است. این موارد دست به دست هم داده‌اند و قیمت این کالا را در سال جاری با حدود 100 درصد رشد روبرو ساخته‌اند.

در حال حاضر ۶۸ درصد تولید فولاد جهان به کک وابسته است. زغال سنگ یکی از سوخت‌های مهم در جهان است. تولید و مصرف جهانی زغال سنگ هم اکنون در تسلط چین قرار دارد. چین به تنهایی نیمی از تولید و مصرف جهانی زغال سنگ جهان را در اختیار دارد. سایر تولیدکنندگان بزرگ زغال سنگ عبارتند از: آمریکا، هند، استرالیا، اندونزی، روسیه، آفریقای جنوبی، آلمان و لهستان. بزرگ‌ترین صادرکنندگان زغال سنگ در جهان را کشورهای اندونزی، استرالیا، روسیه، آمریکا، کلمبیا، آفریقای جنوبی و قزاقستان تشکیل می‌دهند.

هند و چین
یکی از دلایل مهم کاهش تولید زغال سنگ چین، کاهش واردات و مصرف اروپا بوده است؛ نگاهی به آمار جهانی نشان می‌دهد کشورهای اروپایی در سال‌های اخیر تمایل کمتری به تولید زغال سنگ به روش سنتی دارند، چرا که در روش‌های نوین دیگر زغال سنگ از معادن استخراج نمی‌شود. تغییر سیاست چین در صنعت استخراج و تبدیل این کشور از یک تولید کننده به وارد کننده سبب کاهش شاخص تولید چین – به عنوان بزرگ‌ترین مصرف کننده زغال سنگ جهان – شده و این موضوع زمینه ساز تغییرات بلند مدت بر بازار این کالا خواهد بود.  صعود قیمت زغال سنگ می‌تواند چشم‌انداز وخیم سنگ آهن را نیز جبران کند.

از طرفی به نظر می‌رسد بخش مهمی از رشد قیمت زغال سنگ بخاطر افزایش تقاضای هند برای تولید فولاد باشد.  در حالی که پیش‌بینی‌ها از کاهش رشد اقتصادی بزرگ‌ترین تولیدکننده زغال سنگ جهان حکایت می‌کنند، شاهد رشد اقتصادی هند هستیم. این کشور برای رشد زیرساخت‌ها نیازمند فولاد است و برای تولید فولاد زغال سنگ کک شو نیاز دارد. بر اساس گزارش بانک جهانی رشد اقتصادی هند تا سال 2018 در سطح 8 درصد خواهد بود و این موضوع نویدبخش بهبود وضعیت برای معدن کارانی است که طی سال‌های گذشته از سقوط قیمت کالاهای اساسی رنج برده‌اند.

سیاست‌های آمریکایی
دومین تولیدکننده بزرگ زغال سنگ در جهان آمریکا است. تغییرات نرخ بهره که از سوی فدرال رزرو آمریکا صورت می‌گیرد بازار کامودیتی‌ها از جمله زغال سنگ را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تعلل فدرال رزرو در رشد نرخ بهره امتیاز مثبتی برای رشد قیمت زغال سنگ و سایر کامودیتی‌ها در دوره زمانی فعلی است. تأثیرگذاری دیگر آمریکا بر بازار زغال سنگ را می‌توان در پس انتخابات ریاست جمهوری آتی این کشور جست و جو کرد. از آن‌جایی که دولت‌های مختلف سیاست‌های متفاوتی در قبال فعالیت معادن برای حفظ محیط‌زیست اتخاذ می‌کنند، روی کار آمدن ترامپ یا کلینتون تأثیرات متفاوتی بر این بازار وارد خواهد ساخت. کلینتون دنباله رو سیاست‌های زیست محیطی دولت فعلی – و حتی سخت‌گیرانه‌تر از اوباما – است. روی کار آمدن این نامزد دموکرات سبب کاهش تولید و تعطیلی بیشتر معادن زغال سنگ آمریکا خواهد شد. از سوی دیگر روی کار آمدن ترامپ با رشد تولید زغال سنگ آمریکا مصادف خواهد شد. چرا که این نامزد جمهوری خواه تلاش دارد قوانین زیست‌محیطی را تضعیف کند یا حتی از بین ببرد

هشدار جهانی
از آنجایی که آلودگی بسیار زیادی از استخراج و فرآیند استفاده از زغال سنگ ناشی می‌شود، در سال‌های اخیر شاهد نشست‌هایی با موضوع کنترل تغییرات اقلیمی در جهان بوده‌ایم.  با توجه به توافق‌های شکل گرفته در اجلاس اخیر پاریس در خصوص تغییرات اقلیمی، کشورها موظف به رعایت مسایل زیست محیطی شدند؛ اما به نظر نمی‌رسد دو کشور هند و چین اقدام جدی در این خصوص انجام داده باشند چرا که این کار زمان بر است و این کشورها برای رعایت قوانین بین‌المللی زیست محیطی باید صنایع خود را به روز رسانی کنند. بر این اساس با دید میان مدت بازار زغال سنگ همچنان گرم خواهد ماند.

با توجه به دوره طولانی افت قیمت زغال سنگ به نظر می‌رسد فاز استراحت این کالا به پایان رسیده و آن گونه که از متن برمی‌آ‌ید چشم‌انداز قیمت جهانی آن مثبت است. از یک سو عرضه این کالا از سمت چین، هند و آمریکا –بزرگ‌ترین تولیدکنندگان زغال سنگ- با محدودیت روبرو شده و از سوی دیگر کشورهای آسیایی خصوصاً هند به شدت نیازمند زغال سنگ برای رشد اقتصادی و رشد زیرساخت‌هایشان هستند. انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیز عاملی تأثیرگذار بر بازار زغال سنگ خواهد بود. جمیع جوانب نشان می‌دهند قیمت جهانی زغال سنگ حداقل تا سال 2018 روند صعودی خود را حفظ خواهد کرد.

تاثیر بازار جهانی زغالسنگ بر سود و زیان شرکت های ایرانی
زغالسنگ در ایران عمدتا توسط شرکت ذوب آهن اصفهان در کوره بلند مصرف می شود اما تغییرات قیمت زغالسنگ جهانی ابعادی گسترده تر از آن چیزی که در وهله اول به نظر می رسد دارد. سه شرکت سهامی در بورس ایران با نماد های "کشرق، کطبس،کپرور" در زنجیره تولید زغالسنگ حضور دارند هرچند که ماهیت فعالیت آنها تا حدودی متفاوت است.

زغالسنگ تا پیش از رشد شتابان قیمت های جهانی بر اساس یک توافقنامه در ابتدای هر سال تعیین قیمت می شد اما هم اکنون ایمیدرو مصوبه‌ای داشته مبنی بر فرموله شدن قیمت زغالسنگ در ایران به شکلی که قیمت زغالسنگ استرالیا به همراه هزینه حمل و تعرفه‌ها ملاک قیمت گذاری محصول شرکت‌های ایرانی خواهد بود و این موضوع منجر به افزایش محسوس در نرخ‌های فروش داخلی شده که از یک طرف تولید کنندگان را منتفع می‌کند و از طرف دیگر هزینه مصرف کنندگان را افزایش می‌دهد. اما کاربرد زغالسنگ به اینجا ختم نمی‌شود و داستان تغییرات قیمت زغالسنگ ابعاد وسیع‌تری دارد. در آسیای شرقی کشورهای تولید کننده اوره به صورت مستقیم از زغالسنگ برای تولید این کالا بهره می‌برند همچنین رشد قیمت زغالسنگ، بهای تمام شده فولاد را به نحو بسیار بااهمیتی افزایش می‌دهد نتیجه اینکه تحرکات آتی قیمت زغالسنگ بر بازار سرمایه تاثیرگذار خواهد بود.

به عنوان نمونه، شرکت زغالسنگ‌ نگین‌ طبس‌ شرکتی با سرمایه اسمی 150 میلیارد ریال است که پیش‌بینی کرده در سال 1395 بتواند 303 هزار تن زغال سنگ خام با استفاده از معادن خود به فروش برساند. عمده مشتریان این شرکت هلدینگ میدکو و ذوب آهن هستند و نرخ‌های فروش در بودجه این شرکت 940هزار ریال در هر تن فرض شده حال آنکه زغالسنگ خام استرالیا قیمتی در سطح 75 دلار در تن دارد. البته مشخصات و کیفیت زغال ایرانی به لحاظ میزان خاکستر و سولفور چندان مناسب نیست اما افزایش نرخ جهانی به گونه‌ای بوده که قیمت محصولات این شرکت نیز حداقل رشدی در سطح 50 درصد با توجه به مصوبه اخیر ایمیدرو باید داشته باشند.

در خصوص شرکت صنعتی و معدنی شمال شرق شاهرود وضعیت به همین شکل است. کشرق فرض کرده در سال جاری 32 هزار تن زغالسنگ کک شو به بازار داخلی عرضه نماید. در حالی نرخ فروش هر تن حدود 2 میلیون ریال فرض شده که مشابه محصول این شرکت در بازارهای جهانی، بالغ بر 120 دلار در هر تن است.

فرآوری زغالسنگ پروده طبس نیز که در مالکیت مجموعه تکادو است، با خرید زغالسنگ خام و کک شو، اقدام به تولید کنسانتره کک شو می‌نماید و ظرفیتی در سطح 170 هزار تن فروش محصول را در نظر گرفته است. این شرکت از یک طرف با افزایش هزینه مواجه و از طرف دیگر با افزایش نرخ‌های فروش همراه می‌شود اما در بازار جهانی زغالسنگ کک شو استرالیا مرز 200 دلار را نیز درنوردیده در حالی که پیش‌بینی نرخ فروش کپرور برای هر تن 4.2 میلیون ریال است.

این موارد نشان می‌دهند که تولید کنندگان زغالسنگ منتفع خواهند شد اما ذوب آهن به عنوان یک مصرف کننده، حدود 4 هزار میلیارد ریال زغالسنگ خریداری می‌‎کند بنابراین افزایش 50 درصدی نرخ خرید برای این شرکت که 7.8 میلیارد سهم دارد تاثیر بااهمیت خواهد داشت.

سایر صنایع همچون اوره سازها و حتی متانولی‌ها به دلایلی تحت تاثیر این جریانات خواهند بود و انتظار این است که خصوصا قیمت اوره در صورت ثبات قیمت زغالسنگ با یک رشد پرشتاب مواجه شود. هم اکنون اوره جهانی برای ماه‌ها افت کرده و با قیمت‌های فعلی زغالسنگ می‌توان امیدوار بود که برخی تحلیل‌های جهانی که اشاره به اوره 240 دلاری دارند محقق شوند. هم اکنون اوره در محدوده 180-190 دلار در بازار جهانی معامله می شود اما شرکت‌های بازار سرمایه همچون پتروشیمی پردیس، کرمانشاه، شیراز و خراسان چشم انتظار تاثیر زغالسنگ بر اوره هستند.

جهت حمایت از ما تبلیغات سایت را کلیلک نمایید. باتشکر